Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Gevelsteen

Deze gevelsteen, waarop het wapen van de familie Oosting staat afgebeeld, is ingemetseld in de buitenmuur (Museumlaantje) van de tentoonstellingszaal van het Drents Museum.

Muurschildering

Ten oosten van Emmen staat een rooms-katholiek kerkgebouw in Barger Oosterveld. Deze Gerardus Majellakerk werd gebouwd in 1905-1906. De kerk binnenlopend ziet men meteen

Sint-Jacobusaltaar 1 en -vicarie

Meppel scheidde zich in 1422 af van het veel grotere Kolderveen en werd een zelfstandige parochie. De al bestaande kapel werd omgevormd tot een

Oprichtingsakte Sint Jacobusaltaar

In het archief van de Gemeente Meppel, ondergebracht in het Drents Archief te Assen, bevindt zich een akte uit 1504, waarin de pastoor Everardus

Sint-Jacobusbroederschap

In 1504 werd in Meppel een Sint-Jacobusbroederschap opgericht. Deze broederschap had tot taak een altaar voor Sint-Jacobus op te richten en te zorgen voor

Sint-Jacobusaltaar 2 en -vicarie

In 1504 is het Sint-Jacobusaltaar geplaatst door de Sint-Jacobusbroederschap die tegelijkertijd werd opgericht. Op dit altaar werd een vicarie gevestigd. In de voorlopige Monumentenlijst

Jacobskerk (p.c.)

De kleine witte Jacobskerk dateert uit 1831. De middeleeuwse, aan Jacobus gewijde kerk van het nabij gelegen Sandebuur werd toen afgebroken. Voor de bouw

Sint-Jacobuskerk (p.c./r,k.)

Rond het jaar 900 werd er in Rolde de eerste kerk gesticht. Eerst een houten kerk, die rond 1200 werd vervangen door een Romaanse

Grafsteen

In de vloer van het koor van de kerk in Rolden ligt een aantal grafstenen. Op één ervan is een wapenschild met drie Jacobsschelpen.

Jacobsschelp

Bij de restauratie rond 1960 werd een fragment van een Jacobsschelp gevonden op de plek waar vroeger een altaar heeft gestaan. Tamelijk speculatief werd

Glas-in-loodraam

Bij de laatste verbouwing van de kerk (midden jaren 60 van de 20e eeuw) vond men op de fundering van een van de altaren

Ikoon

In de nis in het koor van de Jacobuskerk in Rolde is ook een ikoon geplaatst. Jacobus is afgebeeld in een lang blauw gewaad

Jacobuskerk a

In 1139 werd Sandebuur (Roderwolde), samen met meerdere kerken, door bisschop Andreas overgedragen aan de Sint Plechelmuskerk in Oldenzaal. De overgedragen kerken zouden bisschoppelijke

Jacobuskerk b

In Sandebuur is in de 13e eeuw een vervangende kerk gebouwd. De kerk bleef aan Jacobus gewijd. Deze kerk zou het karakter van de

Jacobusaltaar en -vicarie

In de aan Jacobus gewijde kerk stond een Jacobusaltaar. Volgens Magnin was aan dat altaar een vicarie verbonden en vonden er in 1538 schenkingen

Sint-Jacobsaltaar en -prebende

Bolsward was een Hanzestad. In de meeste Hanzesteden was een Jacobuskerk of minstens een Jacobusaltaar te vinden, een kerk voor pelgrims en schippers. In

Jacobsleen

Het Jacobsleen of Hendrik Nannes en Catharina Epesleen is in 1511 gesticht bij testament. Het richtte zich met name op de armenzorg. In 1524

Jacobusbeeldje

Op de koorbanken van de Martinikerk is een klein beeldje te zien, dat, gelet op de banderollen en de pelgrimshoed, de apostel Jacobus voorstelt.

Jacobsschelp

Op de houten preekstoel uit 1662 is prachtig houtsnijwerk met o.m. Bijbelse afbeeldingen aangebracht. Vrij centraal is ook een Jacobsschelp te vinden.

Jacobsschelp

Een zeer zeldzame Friese bodemvondst (1980) uit Burgum (Bergum), namelijk een bronzen middeleeuwse Jacobsschelp. Deze was als hanger en als leerbeslag te gebruiken. Jacobsschelpen

Friese Sint-Jacobsstad

Franeker heeft een lange traditie van Sint-Jacobsverering. Dit blijkt allereerst uit de zgn. Franeker Vrijbrief, waarin voor 30 jaar een vrijgeleide wordt gegeven aan

Muurschildering

Een muurschildering (en wel een secco) op één van de pilaren van de Martinikerk: Jacobus met pelgrimshoed en staf.

Wapenschild Hottinga Kee

Aan de tuinzijde van het museum, naast de vroegere hoofdingang is een grote gevelsteen geplaatst met het wapen van de stichter van het huis.

Logo

De Heilige Jacobus de Meerdereparochie NoordWest Friesland is 1 januari 2013 ontstaan door een fusie van de toenmalige parochies in Harlingen, Franeker, Dronryp, Sint

Beeld

In de Aartsengel Michaelkerk staat een beeld van Jacobus de Meerdere. Jacobus is gekleed in een lang bruin gewaad over een wit onderkleed. Daarover

Sint Jacobsgilde

In Harlingen bestond het Sint Jacobsgilde van schippers met Sint Jacob als patroonheilige. Het stond ook bekend als grootveerschippersgilde en als wytschippersgilde. Roemeling noemt

Jacobshoorn

St. Jacobus is de patroon van het gilde van de grootveer- of wytschippers. De drinkhoorn is (volgens overlevering) geschonken door koning Filips II. De

Sint-Jacobstraat

De Sint Jacobstraat, ook bekend als ‘Katterug’ liep naar de Noorderhaven. In de Sint Jacobstraat stond het gildehuis van het Sint Jacobsgilde. Roemeling vraagt

Sint-Jacobspoort

De Sint-Jacobstraat kwam in noordoostelijke richting uit bij de Sint-Jacobspoort in de omwalling van de stad Harlingen. De poort werd ook wel Blauwe poort

Sint Jacobischatting

Voor een belasting ten behoeve van de bouw van de vestingwerken en de Sint Jacobspoort als onderdeel daarvan werd mogelijk de sinds 1501 bestaande

Pelgrimsmonument

Op 5 juni 2010 werd in het Friese Jirnsum (Irnsum) (tussen Grou en Sneek) een uniek pelgrimsmonument, ‘de Jirnsumer Moeting’, onthuld (dit is 10

Patroonheilige

Leeuwarden behoort met Sint-Jacobiparochie en Den Haag tot de drie plaatsen in Nederland die Jacobus de Meerdere als patroonheilige hebben.

Muurschildering

Op deze muurschildering die slechts voor een deel behouden is, staat Jacobus blootsvoets afgebeeld in een halflang bruin gewaad tot op zijn knieën. Hij

Sint Jacobsaltaar

Eekhoff vermeldt in zijn beschrijving van Leeuwarden (deel 1, pag. 345) het bestaan van een aan Jacobus gewijd altaar in de Jacobijnerkerk.

Sint Jacobs- of Sint Jobsleen 1a en -prebende

Een leen is een vorm van een beneficium, een kerkelijke instelling waarin bezittingen (bijv. land, huizen) zijn ondergebracht en waarbij de uit dat bezit

Sint Jacobs- of Sint Jobsleen 1b

Het Sint Jacobs- of Sint Jobsleen was een kerkelijke instelling en daarmee een abstract begrip. In 1534 bij het overlijden van Pieter Johanz Auckama.

Sint Jacobsstraat

De Sint Jacobsstraat heeft een lange historie in Leeuwarden. De straat is een deel van de vroegere vermeende pelgrimsroute naar Santiago. W. Dolk verondersteld

Putdeksels

Op zaterdag 20 april 2002 werd een nieuw jacobalium in Nederland onthuld, en wel in Leeuwarden. Deze stad had vroeger een complete Sint-Jacobssymboliek: een

Putdeksel 1

DE VOET – WULK, FRYSK: HULK De Wulk, Buccinum undatum, leeft massaal in de Noordzee en in de Waddenzee. De Waddenwulken zijn kleiner en

Putdeksel 2

DE KNIE – NAUTILUS De Nautilus is in feite een inktvis. De toegepaste vorm is die van de Argonauta. De Argonauta argo leeft in