Op 25 juli 1986, de naamdag van Sint Jacob, werd het Nederlands Genootschap van Sint Jacob opgericht. Het idee kwam van Koen Dircksens die in 1985 voor het eerst naar Santiago de Compostela liep. Onderweg kreeg hij in Châteaudun van een voorbijganger het adres van een Nederlandse pelgrim die daar een paar maanden geleden ook was gepasseerd. Eenmaal terug in Nederland belde hij deze Nederlander, Rien van Aalst, op. Ze deelden hun ervaringen over hun pelgrimstocht en Dircksens bedacht hoe mooi het zou zijn om die ervaringen met meer geïnteresseerden te delen. Kort daarna bezocht hij in 1985 in de Pieters Abdij in Gent een tentoonstelling over Santiago de Compostela. Hierbij waren verschillende buitenlandse Santiago verenigingen aanwezig, zoals het Vlaams Genootschap. Dircksens werd gesterkt in het idee dat zo’n vereniging er ook in Nederland moest komen.
Tot dan toe wilde Dircksens het genootschap een ‘broederschap’ noemen. In het blad dat de KRO destijds uitgaf, liet hij een mededeling plaatsen over de plannen voor een broederschap met een oproep voor belangstellenden om te reageren. De redactie van het blad vroeg zich af waarom werd gesproken van een broederschap; hoe zat het dan met zusters? Dat was de aanleiding om het broederschap een genootschap te laten worden.
De 100 mensen die op de oproep reageerden, kwamen op 26 april 1986 bij elkaar in Baarn. Daar werd de oprichting van een vereniging beklonken. Tijdens de bijeenkomst hield Mireille Madou een voordracht over pelgrimeren. Drie maanden later, op de naamdag van Sint Jacob, werd op initiatief van Madou en Dircksens het Nederlands Genootschap van Sint Jacob officieel opgericht. Doel was het verbreden en verdiepen van de belangstelling voor de pelgrimstochten naar Santiago de Compostela in heden en verleden. Net zoals Santiago-verenigingen in andere landen, koos het Genootschap voor twee hoofdactiviteiten. De eerste is om pelgrims van goede en actuele informatie te voorzien. De tweede is om de (kunst)historische, culturele en sociaal-economische aspecten van pelgrimstochten naar Santiago te onderzoeken.
Aanvankelijk was het Nederlands Genootschap verbonden met het Vlaams Genootschap en ontvingen Nederlanders het tijdschrift De Pelgrim van onze Vlaamse zusterorganisatie. Het aantal leden van het Nederlands Genootschap groeide echter zo snel, dat in 1989 werd besloten geheel op eigen benen te staan. In dat jaar kreeg het Genootschap een eigen verenigingsblad: de Jacobsstaf. In de jaren daarop groeide het ledenaantal snel. In 1988 waren het er meer dan 300, in 1993 ruim 1.000, in 1997 meer dan 2.000. Het aantal activiteiten groeide met deze toename mee. Zo verscheen in 1999 de eerste druk van het boekje ‘Praktisch pelgrimeren’ van Joop van der Meulen. In datzelfde jaar kreeg het Genootschap ook een website. Er werden werkgroepen opgericht, er kwam een pelgrimskoor en het Genootschap organiseerde in iedere regio allerlei activiteiten.
In 2003 kreeg het Genootschap een eigen onderkomen aan de Lange Nieuwstraat 9A in Utrecht: het Huis van Sint Jacob. In 2008 verhuisde het Genootschap naar het huidige pand aan de Janskerkhof 28A. Later kwamen er in Sint Jacobiparochie en in Vessem nog twee informatiecentra. In 2011 verwelkomt het Genootschap het tienduizendste lid. Sinds 2005 zijn we actief op Facebook.
Anno 2024 is het Genootschap een moderne vereniging met circa 14.500 leden en tal van activiteiten: zowel op landelijk als op regionaal niveau. We zijn er trots op dat we op zoveel vrijwilligers kunnen rekenen om het enthousiasme voor pelgrimeren levend te houden.
Als je meer wil weten over de ontwikkeling door de jaren heen en het jaarlijkse reilen en zeilen van het Genootschap, raadpleeg dan de kronieken.
Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob
Janskerkhof 28 a
3512 BN Utrecht
KvK nummer: 40447304
BTW nummer: NL 8039.95.635.B01
IBAN: NL41INGB0005151146
IBAN: NL41INGB0005151146
