Wie was Roeland, Graaf van de Bretonse mark? En wat gebeurde er in de vallei van Roncesvalles in het jaar 778? De Moorse bestuurder van Saragossa rebelleerde tegen zijn heer in Cordova en vroeg Karel, koning der Franken om zijn zaak te steunen. De Franken vielen Spanje binnen, plunderden Pamplona, maar trokken zich weer terug toen Saragossa hun belegering weerstond. De achterhoede van het leger werd aangevoerd door Hruodland of Roeland, Graaf van de Bretonse mark en werd bij Roncevalles vernietigd; door wie is een open vraag – door de Spaanse ongelovigen onder koning Marcelijs, geholpen door de verrader Ganelon, zegt de legende; door daar wonende Christelijke Basken, zeggen de historici. Het verhaal werd in de volksoverleveringen opgenomen en drie eeuwen later, rond 1100, verscheen het als “Chanson de Roland”, het “Roelandslied”, een roerend episch gedicht over de slag dat door rondtrekkende dichter-muzikanten, de “jongleurs”, werd gezongen. Latere werken creëerden een stamboom voor Roeland, de ridderlijke held, neef van Karel de Grote. Hij wordt beschouwd als de kampioen op het slagveld voor zijn Keizer, een man die moedige wapenfeiten tegen de Spaanse ongelovigen tot stand brengt, de wapenbroeder van Olivier, de verstandige ridder die geen vrees kent. Dr. Owen belicht het historische bewijsmateriaal, schetst de Karolingse achtergrond van de legende en laat daar de groei en verspreiding van zien. Dan geeft hij een gedetailleerde samenvatting van het groet “Roelandslied”en beschouwt enige episodes die later in Roeland’s biografie zijn geweven.