Zorgcentrum Sint Jacob

Sinds de opening in 1866 werden in Sint Jacob ouderen verpleegd en verzorgd. Sint Jacob heeft nog steeds een rooms-katholieke achtergrond, maar mensen met andere levensovertuigingen zijn er van harte welkom. Nu is Sint Jacob een gecombineerd verpleeg- en verzorgingshuis.

In 1578 (het jaar van de Alteratie) koos Amsterdam de zijde van de protestantse Prins van Oranje. Diegenen die zich niet aan de staatskerk conformeerden (zoals katholieken en joden) werden niet tot de openbare ambten toegelaten en moesten voor hun eigen wezen, armen en bejaarden zorgen. In de loop van de 17de eeuw werd de armenzorg voor katholieken in Amsterdam steeds beter georganiseerd. Dit resulteerde in de 19de eeuw, om precies te zijn in 1866, in een eigen bejaardenhuis voor katholieken: het Oude Vrouwen- en Mannenhuis Sint Jacob aan de Plantage Middenlaan.

De bouw werd mogelijk door een legaat van Jacob van Brienen, een telg uit een zeer gefortuneerde familie, die in 1858 een bedrag van 250.000 gulden naliet voor het stichten van een tehuis voor arme katholieke oude vrouwen en mannen. Dit voor die tijd grote bedrag was voldoende voor het bouwen van een tehuis voor 250 tot 400 personen. In 1866 werd het gebouw in gebruik genomen. Anders dan in bijvoorbeeld Haarlem is er geen historisch verband met de verering van Jacobus. Het tehuis kreeg als patroon Sint Jacob ter ere en nagedachtenis aan de milde gever Jacob van Brienen.

De verzorging en verpleging was in handen van de Zusters van Liefde van Tilburg. Aanvankelijk was het een gesticht met een streng regime. Na 1925 werd het wat aangenamer en vanaf 1954 behoorde het tehuis tot de koplopers voor de professionalisering in de bejaardenzorg. Na 1966 werd de rol van de zusters minder. Uiteindelijk werd het tehuis het R.K. Zorgcentrum Sint Jacob.

Midden jaren 70 is in een 4-tal fases praktisch totale nieuwbouw gepleegd. Alleen het middengebouw met o.a. de kapel is behouden. In die kapel zijn een groot aantal gebrandschilderde ramen. Zij hebben de status van rijksmonument.

In 2015 is het zorgcentrum verkocht. Het wordt grotendeels opgeheven. Alleen het monumentale middendeel blijft bestaan en behoudt een kleinschalige zorgfunctie. De vleugels worden gesloopt en door een marktpartij vervangen door nieuwbouw van seniorenwoningen.

De jacobalia bevinden zich in het middendeel en blijven vermoedelijk ter plekke.